Halpern Romana

Miłośniczka literatury i sztuki, animatorka życia artystycznego Warszawy, przyjaciółka Brunona Schulza.

Urodziła się w 1897 roku, w rodzinie znanego warszawskiego dziennikarza Aleksandra Keniga, związanego z „Kurierem Porannym”. Miała wykształcenie humanistyczne, pracowała w warszawskich urzędach państwowych i w branży filmowej jako sekretarka, stenotypistka i tłumaczka z kilku języków. Przed 1926 rokiem wyszła za mąż za Macieja Halperna, zajmującego się importem filmów obcojęzycznych i ich dystrybucją, z którym miała syna Stefana – późniejszego Stephena J. Howarda. Po kilku latach małżeństwa rozwiodła się.

Związana z środowiskiem literacko-artystycznym Warszawy, od 1928 roku przyjaźniła się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem, który wykonał wiele jej portretów (w większości niezachowanych), a także z Tadeuszem Szturmem de Sztremem. Schulza poznała w 1936 roku w Warszawie i utrzymywała z nim korespondencję do czerwca 1939 roku, będąc dla niego powierniczką i doradczynią w najbardziej osobistych sprawach, między innymi w kwestii relacji i planowanego małżeństwa z Józefiną Szelińską, wyjazdu do Francji, a także sprawach literackich. Od 1940 roku mieszkała w getcie, skąd wydostała się na fałszywych dokumentach wraz synem w 1942 roku1. Wyjechała do Krakowa, gdzie pod fałszywym nazwiskiem pracowała w niemieckiej firmie jako sekretarka. W 1944 roku została rozpoznana i zadenuncjowana, w wyniku czego zginęła z rąk Gestapo krótko przed wyzwoleniem Krakowa.

Listy Schulza do niej zostały odnalezione w 1945 roku w jej byłym mieszkaniu w Warszawie przy ulicy Jasnej 17 i stanowią największy ocalony zespół epistolarny pisarza. (jk)

Zobacz też: 16 sierpnia 193619 września 193630 września 1936październik 1936[początek listopada 1936]15 listopada 1936, 29 listopada 19365 grudnia 193630 kwietnia 193724 lipca 19373 sierpnia 193716 sierpnia 1937[między 20 a 26 sierpnia 1937]30 sierpnia 193729 września 193713 października 193716 listopada 193712 stycznia 193818 stycznia 193823 stycznia 19386 lutego 1938[około połowy lutego 1938]21 lutego 19383 marca 193810 marca 193820 marca 193831 marca 193817 kwietnia 193815 maja 193819 maja 193828 maja 19388 czerwca 1938[po 12 czerwca 1938]23 czerwca 193812 lipca 193829 sierpnia 193813 października 193829 października 193826 grudnia 193821 stycznia 1939[czerwiec 1939]. (bt)

  • 1
    Anna Kaszuba-Dębska, Schulz i kobiety, Gdańsk 2015.