19 listopada 1941, środa

Bruno Schulz pisze list do Anny Płockier.

Zaczyna od opisania wyrzutów sumienia, jakich doświadczał w związku ze swoim poprzednim listem: „zachciało mi się dogodzić mentorskim, czy moralizatorskim zapędom zamiast cieszyć się sukcesami i odkryciami bliskiej mi i drogiej osoby”1. Cieszy się jednak, że Płockier się nie gniewa. Pisze, że jest mu smutno z powodu jej planowanego wyjazdu do Warszawy2 i czuje, że nie wykorzystał dostatecznie jej obecności, która była dla niego „ostoją, czymś o co zaczepić było można”3. Dochodzi do wniosku, że nie mówili z sobą nigdy o rzeczach najbardziej istotnych: „Teraz widzę, że trzeba było więcej zaufania do naszej bliskości, że trzeba było sięgać do aktualnych dla nas spraw i przedyskutować je na gorąco, tak jak to w monologach ze sobą samymi robimy”4. Wyraża nadzieję, że ich bliski kontakt nie ustanie w związku z wyjazdem Płockier, a wręcz stanie się bardziej „produktywny”: „Przeczucie mówi mi, że się wkrótce jeszcze spotkamy i że dzieje naszej przyjaźni nie są skończone”5. Proponuje Płockier, by wzięła go na naukę jako adepta malarstwa, za co on odwdzięczyłby się swoim doświadczeniem pisarskim. „Zdaje mi się teraz, że miałbym Pani dużo jeszcze do powiedzenia, niewyczerpane zasoby obchodzących nas żywo rzeczy. Teraz, kiedy Panią potocznie mówiąc – tracę”6. List kończy się refleksją: „Jak smutno pomyśleć, ze pod Mazepy 30, gdzie tyle miłego przeżyłem już  nikogo nie będzie, że to wszystko już tylko legenda. Nie wiem dlaczego, mam poczucie winy wobec siebie samego, jakbym z własnej winy coś tracił”7.
Jest to najprawdopodobniej ostatni list Schulza do Anny Płockier, która kilka dni później zostanie zamordowana wraz ze swoim narzeczonym przez milicję ukraińską, działającą z ramienia niemieckich mocodawców w lesie pod Truskawcem 23 listopada  1941 roku.

Zobacz też: 10 lipca 1940, 23 sierpnia 1940, 5 września 1940, 13 września 1940, 17 września 1940, 7 października 1940, 10 października 1940, 15 listopada 1940, 13 stycznia 1941, 10 maja 1941, 4 czerwca 1941, 9 czerwca 1941, 13 czerwca 1941, 19 czerwca 1941, 23 września 1941, 4 października 1941, 6 listopada 1941. (bt)

  • 1
    List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941, [w:] Bruno Schulz, Dzieła zebrane, tom 5: Księga listów, zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki, Gdańsk 2016, s. 214.
  • 2
    Anna Płockier i jej narzeczony Marek Zwillich planowali ucieczkę do Warszawy.
  • 3
    Ibidem.
  • 4
    Ibidem.
  • 5
    Ibidem, s. 215.
  • 6
    Ibidem.
  • 7
    Ibidem.
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku
List Brunona Schulza do Anny Płockier z 19 listopada 1941 roku