rok 1993

Warszawa. W książce Wojciecha Wiśniewskiego Lekcja polskiego ukazuje się wywiad z Jerzym Ficowskim zatytułowany Piszę dla moich bliskich dalekich.

Książka Wiśniewskiego1 to zbiór wywiadów z polskimi pisarzami2 przeprowadzonych między 1975 a 1992 rokiem. Adresatem książki jest młodzież szkolna, o czym informuje zarówno zapis na okładce, ministerialne imprimatur na stronie redakcyjnej, a także wstęp napisany przez Tomasza Burka. 

Wywiad z Jerzym Ficowskim* pochodzi z 1983 roku. Rozmowa rozpoczyna się od opowieści o początkach zainteresowania Schulzem, do którego przyczyniła się przypadkowo napotkana książka (Sklepy cynamonowe*) pochodząca od kolegi, a nie – jak większość ówczesnych lektur Ficowskiego – z biblioteczki ojca. Ficowski opowiada też o próbach zainteresowania twórczością Schulza kolegów z konspiracji. „Wielu z nich rozsmakowało się w tych książkach, bo zdobyłem też Sanatorium pod Klepsydrą*. Pewno odczytywali tę prozę inaczej niż ja, ale byli nią oczarowani”3. Następnie mówi o napisaniu pierwszej wersji* Regionów wielkiej herezji i opowiada historię jej zgubienia w kolejce podmiejskiej w 1943* roku.

W dalszej części wywiadu rozmowa dotyczy twórczości Schulza. Ficowski nazywa Schulza największym obok Leśmiana* (a nie po Leśmianie) poetą polskim. Opisuje go jako twórcę jednostkowego, osobnego, nieporównywalnego z nikim innym. Zestawia także twórczość Schulza i Franza Kafki*, wskazując na ich odmienność nie tylko w kwestii doświadczenia grozy, ale i losu, jaki obaj przeznaczyli własnym rękopisom. 

Ficowski wspomina ponadto o swoich podróżach do Drohobycza, o oczekiwaniach wobec tego miasta oraz o odmienności powojennego Drohobycza od miasteczka, w którym żył Schulz. Wreszcie wspomina o swoich wierszach poświęconych Schulzowi: Mój nieocalony i Drohobycz 1920.

Oprócz wątków schulzowskich w rozmowie pojawia się temat roli ojca w biografii duchowej Jerzego Ficowskiego, wspomnień z wojennej tajnej edukacji, relacji z Julianem Tuwimem, a także tematyka cygańska.

Zobacz też: lata 1942–1943*, rok 1943, rok 1965*, wrzesień 1968 roku, sierpień 1981 roku. (mr)

  • 1
    Wojciech Wiśniewski (ur. 1933) – fotoreporter, dziennikarz, pisarz. Przez wiele lat prowadził rubrykę kulturalną w tygodniku młodzieżowym „Na przełaj”. Jest twórcą cyklu wywiadów Tego nie dowiecie się w szkole. Jako prozaik debiutował w 1962 roku opowiadaniem Beata ma oczy brązowe. Jest autorem tomów opowiadań dla młodzieży, wspomnień okupacyjnych i powstańczych, a także książek biograficznych.
  • 2
    Wśród rozmówców oprócz Ficowskiego są: Kazimierz i Marian Brandysowie, Stanisław Dygat, Juliusz Wiktor Gomulicki, Stanisław Grochowiak, Zbigniew Herbert, Jerzy Harasymowicz, Kazimiera Iłłakowiczówna, Mieczysław Jastrun, Ryszard Kapuściński, Tadeusz Konwicki, Julian Kornhauser, Jerzy Krzysztoń, Andrzej Kuśniewicz, Ewa Lipska, Jerzy Łojek, Czesław Miłosz, Wiesław Myśliwski, Jan Nowak Jeziorański, Tadeusz Nowak, Marek Nowakowski, Włodzimierz Odojewski, Teodor Parnicki, Edward Redliński, Jan Józef Szczepański, Andrzej Szczypiorski, Władysław Terlecki, Jan Twardowski i Bogdan Wojdowski.
  • 3
    Piszę dla moich bliskich dalekich. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Wojciech Wiśniewski, [w:] Wojciech Wiśniewski, Lekcja polskiego, Warszawa 1993, s. 35.