W tomie poetyckim Jerzego Ficowskiego Ptak poza ptakiem ukazuje się wiersz Mój nieocalony poświęcony Brunonowi Schulzowi.
Wydany w roku 1968 – niesławnie zapisanym w historii relacji polsko-żydowskich – tom wierszy Jerzego Ficowskiego* Ptak poza ptakiem zawiera wiersz Mój nieocalony poświęcony „pamięci Brunona Schulza”1. Utwór był przedrukowany w wyborach wierszy Jerzego Ficowskiego: Wskazówki dla początkujących zegarów. Wiersze z lat 1945–19842, Wszystko to, czego nie wiem3 oraz Gorączka rzeczy4. Został także umieszczony w książkach Ficowskiego o Schulzu – w 1986 roku* w zbiorze Okolice sklepów cynamonowych. Szkice, przyczynki, impresje w charakterze poetyckiego epilogu oraz w książce Regiony wielkiej herezji i okolice. Bruno Schulz i jego mitologia z 2002 roku* w funkcji motta.
Katarzyna Kuczyńska-Koschanny szkicuje sytuację liryczną: „Kiedy czytamy cały wiersz, wiemy, że jego bohater jest Żydem ukrywającym się na antresoli z belek, a jednocześnie wiemy, że tak nie jest, bo zginął 19 listopada 1942 roku zastrzelony. Wiemy, że rozmowa piszącego wiersz i ukrywającego się w wierszu, bezpieczeństwo, które złudnie nadeszło (rok 1968!) są niemożliwe”5. Jerzy Kandziora dostrzega ocalający charakter użytego w tym wierszu czasu teraźniejszego, w którym, mimo tytułu przeczącego wierze w ocalenie, widać rodzaj buntu przed unicestwieniem, swoistą działalność ocalającą: „Nadto użyty tu czas teraźniejszy jakby zamyka przestrzeń wiersza, broni przed jakąkolwiek zmianą, a tym bardziej przed śmiercią”6.
Paulina Czwordon dostrzega w obrazie Schulza wchodzącego „w drewno coraz drzewiej i drzewiej” postać spektakularnie kalekującą, „aż do niepełności i śmierci”7.
Zobacz też: 19 listopada 1942, rok 1942 lub 1943*, sierpień 1981 roku, kwiecień 1986 roku, rok 2002. (mr)