rok 1938

(A) Warszawa. W 6 tomie „Rocznika Literackiego” ukazuje się recenzja Sanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza, autorstwa Leona Piwińskiego.

(B) Warszawa. Ukazuje się katalog Towarzystwa Wydawniczego „Rój”, zawierający anonse Sklepów cynamonowychSanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza oraz jego portret.

(C) Kraków. W książce Udział Żydów w kulturze. Część I ukazuje się artykuł Chaima Löwa Żydzi w literaturze polskiej, zawierający wzmiankę na temat twórczości literackiej Brunona Schulza.

(D) Warszawa. Adolf Józef Reutt pisze list do Brunona Schulza.

(A) Podsumowując rok 1937 w polskiej powieści, Leon Piwiński stwierdza, że Sanatorium pod Klepsydrą idealnie spełnia postulaty teoretyczne Stanisława Ignacego Witkiewicza*. Poprzez zastosowanie deformacji rzeczywistości Schulz przenosi czytelnika do innego wymiaru i osiąga efekt „dziwności istnienia”1 w sposób bardziej udany niż sam Witkacy. Uprawiając prywatną mitologię wspomnień z dzieciństwa, osiąga wyżyny poezji. Zdaniem Piwińskiego nową książkę Schulza – harmonijną, giętką, trafną, żywą – można by określić jako najlepszą współczesną polską prozę, gdyby nie pojawiające się w niej „galicjanizmy”2.  (pls)

(B) Ośmiostronicowy katalog wydawniczy „Roju” zawiera krótkie notki dotyczące obu książek Schulza (w wypadku pierwszej jest to ekstrakt noty okładkowej, w wypadku drugiej – fragment recenzji Izydora Bermana* z „Naszej Opinii”), jego portret na stronie poświęconej pisarzom polskim, którzy debiutowali nakładem tego wydawnictwa, a także reprodukcje pięciu ilustracji z Sanatorium pod Klepsydrą. Przy notce o Sklepach cynamonowych pojawia się informacja, że nakład książki został wyczerpany.
Zobacz też: 13 lutego 1938. (pls)

(C) Opisując udział Żydów w literaturze polskiej, Chaim Löw wyrokuje, że na czoło prozaików pochodzenia żydowskiego wysunęli się Henryk Drzewiecki3 i Bruno Schulz. Jego zdaniem Sklepy cynamonowe to wyjątkowe zjawisko literackie, w pełni dojrzały debiut, dzieło wyrosłe bez pierwowzoru „na gruncie świadomego widzenia twórczego”. W dziele tym, ukazującym świat nierealny, rodem z dziecięcej wyobraźni, plastyczność obrazów i zatarcie granicy między fantastyką i rzeczywistością działają wprost niesamowicie4. (pls)

(D) Wyraża w nim zainteresowanie pracami plastycznymi Schulza i prosi o przesłanie kilku oryginałów, żeby mógł zainteresować nimi wielu miłośników sztuki „na swoim terenie w Warszawie”5. (bt)

  • 1
    Poczucie dziwności istnienia – w słowniku filozoficzno-estetycznym Stanisława Ignacego Witkiewicza stan metafizyczno-artystyczny wywołany obcowaniem z dziełem Czystej Formy, możliwy do wywołania także za pomocą niektórych narkotyków (peyotl), rzadko występujący „w stanie normalnym”.
  • 2
    Leon Piwiński, [rec. Sanatorium Pod Klepsydrą], „Rocznik Literacki 1937” 1938, tom VI, s. 61.
  • 3
    Henryk Drzewiecki, właśc. Hercel Rozenbaum (1905–1937) – polski pisarz pochodzenia żydowskiego, członek Komunistycznej Partii Polski. Autor powieści Kwaśniacy, „epopei bezrobocia, proletariatu bez dachu nad głową”. Stracony w Moskwie w okresie wielkiej czystki.
  • 4
    Chaim Löw, Żydzi w literaturze polskiej, [w:] Udział Żydów w kulturze. Część I, Kraków 1938, s. 31.
  • 5
    List Adolfa Józefa Reutta do Brunona Schulza z roku 1938, [w:] Bruno Schulz, Dzieła zebrane, tom 5: Księga listów, zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki, Gdańsk 2016, s. 324.
Leon Piwiński, [<i>Recenzja „Sanatorium Pod Klepsydrą”</i>], „Rocznik Literacki 1937”, 1938, s. 61.
Leon Piwiński, [Recenzja „Sanatorium Pod Klepsydrą”], „Rocznik Literacki 1937”, 1938, s. 61.