po 16 listopada – przed 18 grudnia 1934

Drohobycz. Bruno Schulz spotyka się z Jerzym Janischem, który w tym czasie pracuje nad renowacją fresków w drohobyckim kościele, i pod jego wpływem powraca do rysowania.

Latem 1934 roku pojawił się w Drohobyczu Jerzy Janisch*, malarz, jeden z założycieli grupy „Artes”. Zdaje się, że Schulz nie znał go wcześniej, choć z innymi członkami grupy utrzymywał kontakty. „Żałuję, że tak późno go poznałem” – skarży się w liście do Rudolfa Ottenbreita*. „Napisałem mu jeszcze w sierpniu bilet, na który nie zareagował i dopiero w listopadzie przyszedł do mnie”1. Wzmianka w liście Schulza do Zenona Waśniewskiego* z 19 grudnia pozwala uściślić, że do pierwszego spotkania doszło po tym, jak legły w gruzach nadzieje Schulza na płatny urlop, dzięki któremu nie musiałby powrócić do zajęć w szkole2. „Byłem jakiś czas zupełnie zniszczony – wyznaje w Waśniewskiemu. Ożywił mnie dopiero trochę przyjazd malarza Janisza, surrealisty, bardzo miłego chłopca, który tu restauruje malowidła w kościele. Zachęcił mnie on do rysowania, czego już od kilku lat nie robiłem”3. W pisanym dzień wcześniej liście do Rudolfa Ottenbreita Schulz przedstawiał wersję mocniejszą: „Pod wpływem Janischa odżyło zainteresowanie do malarstwa. Rysuję, między lekcjami i konferencjami”4. W tym samym liście ubolewa nad obowiązkami zawodowymi, które utrudniają kontakty: „Niestety i on i ja mamy tu mało czasu, żeby się z sobą widywać wydatniej. On wolny jest dopiero w nocy, a wtedy znów ja jestem zmęczony. Żałuję, że tak późno go poznałem”5.
Innym śladem ich spotkania jest prawdopodobnie rysunek piórkiem Janischa, „przedstawiający być może surrealistyczny portret Schulza”6. Rysunek nie jest datowany, w lewym dolnym roku znajduje się napis „drohobycz”, co może wskazywać na miejsce jego powstania. (sr)

  • 1
    List Brunona Schulza do Rudolfa Ottenbreita z 18 grudnia 1934, [w:] Bruno Schulz, Dzieła zebrane, tom 5: Księga listów, zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki, Gdańsk 2016, s. 63.
  • 2
    Decyzja w tej sprawie zapadła w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 31 października 1934 roku, a do Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego dotarła 8 listopada.
  • 3
    List Brunona Schulza do Zenona Waśniewskiego z 19 grudnia 1934, [w:] op. cit., s. 81. Wkrótce potem Schulz zacznie ilustrować swoje drukowane w czasopismach opowiadania. 13 stycznia 1935 roku „Tygodnik Ilustrowany” opublikuje opowiadanie Dodo wraz z ilustracjami autora.
  • 4
    List Brunona Schulza do Rudolfa Ottenbreita z 18 grudnia 1934, [w:] Bruno Schulz, op. cit., s. 63.
  • 5
    Ibidem, s. 62-63.
  • 6
    Przypuszczenie sformułowane przez Piotra Łukaszewicza, autora książki Zrzeszenie Artystów Plastyków Artes. 1929–1935, Wrocław 1975, s. 92, ilustracja 87: Jerzy Janisch, Rysunek z Drohobycza (portret Brunona Schulza?), pióro na papierze, 17 × 30, sygnowany „drohobycz”, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, VII-D-676.