maj 1935 roku

Publikacja zainicjowała współpracę Schulza z miesięcznikiem „Skamander”*, wydawanym – podobnie jak „Wiadomości Literackie”* – przez Mieczysława Grydzewskiego*. Na końcu opowiadania redakcja dodała ilustrację narysowaną przez Feliksa Topolskiego, która w żaden sposób nie wiąże się z tekstem literackim. Opowiadanie Księga Schulz umieści jako pierwsze w tomie Sanatorium pod Klepsydrą* (1937). Wersję książkową, różniącą się w kilkudziesięciu miejscach od czasopiśmienniczej, autor opatrzył dwiema ilustracjami przedstawiającymi motyw kataryniarza i katarynki – w dwu różnych ujęciach. Według Jerzego Ficowskiego* utwór jest „najprawdopodobniej wyeliminowaną częścią Mesjasza”¹. Niewykluczone, choć tym razem, inaczej niż w wypadku druku Genialnej epoki² przed rokiem, takiej informacji przy tekście nie ma. (sr)