Drohobycz. Bruno Schulz z opóźnieniem odpowiada na list Zenona Waśniewskiego, w którym przedstawia swoją sytuację na rynku literackim i obawia się, że zmarnuje sukces odniesiony Sklepami cynamonowymi. Postanawia też zająć się krytyką literacką.
Odpowiadając na „piękny i smutny list owiany nastrojem Zaduszek”, Schulz zauważa obniżenie nastroju Waśniewskiego* i pyta: „Czy już i Was się chwyta taedium vitae – wielkie zniechęcenie – bierny opór, chęć sabotażu, wyłamania się z ogólnego kieratu?”. Kontrastowo przedstawia swoją i Waśniewskiego odporność na trudności życia. „Wy jesteście – pisze – o tyle silniejsi ode mnie i o tyle bardziej po męsku znosicie Wasz los!”.
W dalszej części listu Schulz szczegółowo przedstawia sytuację, w której się aktualnie znajduje. „Od miesięcy już nic nie napisałem, nie malowałem – i mam niekiedy uczucie, że już nic porządnego nie napiszę” – wyznaje Waśniewskiemu. Zdaje sobie sprawę ze sposobu działania rynku literackiego: „Wielka mi szkoda zmarnować taki sukces, jaki odniosłem Sklepami*, a zmarnuję go, jeśli jeszcze w tym roku nie wydam rzeczy przynajmniej na tym poziomie stojącej. Napisałbym ją, gdybym otrzymał urlop, a tu o urlopie głucho, podanie utonęło w podziemnych trybach Ministerstwa i tracę nadzieję, czy jeszcze wypłynie”.
Teraz jest w stanie podjąć się mniej angażujących zadań pisarskich. „Mam zamiar na razie – komunikuje Waśniewskiemu – napisać parę artykułów o książkach. Kusi mnie zanalizować Jakubowe historie* Manna* – wspaniała rzecz, na której można zademonstrować przemianę naszego pojęcia rzeczywistości i nowy pogląd na istotę życia”. Realizacja tych planów nie nastąpi natychmiast. Pierwsze eseje – odpowiedź na pytania Stanisława Ignacego Witkiewicza* i napisane po śmierci Józefa Piłsudskiego* Powstają legendy* – Schulz opublikuje w 1935 roku. Dopiero w 1936 roku rozpocznie regularną współpracę recenzencką z „Wiadomościami Literackimi”* i „Tygodnikiem Ilustrowanym”*, szkice krytyczne będzie publikował również w innych czasopismach.
Druga część listu – jakby wbrew deklaracjom części pierwszej – zawiera pokaz literackich możliwości i sprawności Schulza pisarza. Fragment na temat „cudownej jesieni” skłonił nawet Jerzego Ficowskiego* do postawienia następującej hipotezy: „Piękny artystycznie obraz wron kołujących na jesiennym niebie jest zapewne wyimkiem lub zaczątkiem jakiegoś nieznanego utworu literackiego Schulza”.
List kończy sprawa wspólnego udziału w loterii, przewijająca się w korespondencji z Waśniewskim od czerwca. Okazuje się, że losy, które Schulz nabył w kolekturze lwowskiej, nie wzięły udziału w październikowym ciągnieniu. Jak to wyjaśnia loteryjnemu wspólnikowi: „numery przez nas zakupione były już sprzedane”. Gotów jest odesłać Waśniewskiemu powierzone przez niego środki finansowe na odnowienie stawki. Sam mimo niepowodzeń postanawia grać dalej. „Zdaje mi się, żeśmy jednak wskutek tego manewru stracili nie tylko pierwsze ciągnienie, ale i część kwoty. Takie są igraszki losu. Czy Was może ten zwrot sprawy zniechęca do dalszej gry?”. (sr)
Zobacz też: 15 marca 1934*, 24 marca 1934*, 2 kwietnia 193[4], 24 kwietnia 1934, 5 czerwca 1934, 23 czerwca 1934, 28 sierpnia 1934*, 14 września 1934*, 30 września 1934*, 6 października 1934*, 15 października 1934*, 15 listopada 1934*, 19 grudnia 1934*, 28 stycznia 1935*, 16 marca 1935*, [25 marca 1935*], 24 czerwca 1935*, 13 lipca 1935*, 3 sierpnia 1935*, [7 sierpnia 1935*], 2 czerwca 1937*, 4 sierpnia 1937*, [5 stycznia 1938*], 24 kwietnia 1938*. (bt)
