Sztokholm

Stolica Szwecji, w latach trzydziestych popularny kierunek wycieczek, w Polsce szeroko reklamowany zarówno przez polskie, jak i szwedzkie biura podróży. Bruno Schulz odwiedził to miasto podczas rejsu wycieczkowego statkiem „Kościuszko” w sierpniu 1936 roku.

Był to jeden z wielu rejsów wycieczkowych organizowanych cyklicznie od 1930 roku w sezonie letnim przez Linie Żeglugowe Gdynia–Ameryka. Rejsom patronowało hasło „Pracujesz na lądzie – odpoczywaj na morzu!”1, zapewnienia ich cenowej dostępności2 oraz kampania wizerunkowa Polski jako rodzącego się potentata morskiego: „Miłość morza i zainteresowanie sprawami morskimi potęguje się z roku na rok w społeczeństwie polskim, które z zapałem i wiarą buduje potęgę Polski na morzu. Rozwija się i kwitnie Gdynia – najnowocześniejszy port na Bałtyku. Bandera polska dumnie powiewa na morzach całego świata. Powiększa się stale liczebność polskiej floty handlowej i wojennej”3.

Jak zachwalał organizator, rejsy do Szwecji, mimo że tańsze i krótsze niż inne, są równie atrakcyjne, gdyż Sztokholm – Wenecja Północy – leżący „u połączenia dwóch jezior: Saltsjön i Mälaren”, należy do najpiękniejszych miast w Europie”4. „Teren tutaj jest bardzo skalisty, więc też budowa domów nastręcza nieraz poważne trudności. Ze względu właśnie na tę oszczędność miejsca Sztokholm posiada swoją dzielnicę drapaczów nieba”5. W innym z folderów podkreślono, że jest to „jedno z najbogatszych miast w Europie, rozsmakowane w nowoczesnej architekturze, która tu znajduje pełniejszy, aniżeli gdzieindziej wyraz ze względu na wspaniałe, malownicze położenie miasta między dwoma wielkimi jeziorami, na wyspach i przylądkach”6.

Wycieczkowiec z Schulzem na pokładzie wypłynął z Gdyni 23 sierpnia i – jeśli rejs przebiegał zgodnie z rozkładem – do portu w Sztokholmie zawinął 24 sierpnia o godzinie 15.00. Pasażerowie, którzy zdecydowali się na skorzystanie z dodatkowych atrakcji, mogli tego dnia wziąć udział w objeździe miasta autokarami, zwiedzić Ratusz i kościół Riddarholm7 – sztokholmskie must see8. Na 25 sierpnia zaplanowano całodzienną wycieczkę autobusową do Upsali (zwiedzanie katedry, uniwersytetu i biblioteki) oraz do Skokloster (zwiedzanie zamku i tamtejszych zbiorów), powrót do Sztokholmu przez Sigtuna9. Wreszcie ostatniego dnia pobytu w stolicy Szwecji Schulz być może wziął udział w wycieczce autobusowej do rezydencji królewskiej Drottningholm10.

Nie wiadomo, czy Schulz skorzystał z tych atrakcji, czy może wybrał się na zwiedzanie Sztokholmu własnymi szlakami. Nic nie można powiedzieć także o jego wrażeniach z pobytu w tym mieście. Pewne wyobrażenie o tym, jak na użytek turystów prezentowała się wówczas półmilionowa stolica Szwecji, daje film zatytułowany Venice of the North, przygotowany w maju 1936 roku z okazji odbywającej się tam międzynarodowej wystawy Expo11. (mo)

  • 1
    Por. na przykład folder Letnie wycieczki morskie 1933, [Warszawa 1933] (dostępne on-line); prospekt Letnie wycieczki morskie 1933, [Warszawa 1933], s. 1–4 (dostępne on-line); prospekt Letnie wycieczki morskie 1934 okrętem „Warszawa”, [Warszawa 1934] (dostępne on-line), s. 1; prospekt Letnie wycieczki morskie 1935 statkiem „Kościuszko”, [Warszawa 1935], s. 2 (dostepne on-line).
  • 2
    Prospekt Letnie wycieczki morskie 1933, s. 3–4.
  • 3
    Prospekt Letnie wycieczki morskie 1935 statkiem „Kościuszko”, s. 2.
  • 4
    Prospekt Letnie wycieczki morskie 1933, s. 24 i 23.
  • 5
    Ibidem, s. 24.
  • 6
    Prospekt Letnie wycieczki morskie 1934 okrętem „Warszawa”, s. 2.
  • 7
    Programy wycieczek lądowych podczas wycieczek morskich w sezonie letnim 1936 roku, [Warszawa 1936], s. 9 (dostępne on-line).
  • 8
    Por. prospekt Letnie wycieczki morskie 1933, s. 24.
  • 9
    Programy wycieczek lądowych podczas wycieczek morskich w sezonie letnim 1936 roku, s. 9.
  • 10
    Ibidem.
  • 11
    Szczegółowe informacje na stronie IMDb. Film do obejrzenia: w wersji oryginalnej na stronie Internet Archiv, a w wersji pokolorowanej w serwisie YouTube.
Strona z opisem Sztokholmu z prospektu <i>Letnie wycieczki morskie 1933</i>
Strona z opisem Sztokholmu z prospektu Letnie wycieczki morskie 1933
Strona z opisem Sztokholmu z prospektu <i>Letnie wycieczki morskie 1935 statkiem „Kościuszko”</i>
Strona z opisem Sztokholmu z prospektu Letnie wycieczki morskie 1935 statkiem „Kościuszko”
Przewodnik turystyczny po Sztokholmie, lata trzydzieste XX wieku
Przewodnik turystyczny po Sztokholmie, lata trzydzieste XX wieku
Strona z przewodnika po Sztokholmie, lata trzydzieste XX wieku
Strona z przewodnika po Sztokholmie, lata trzydzieste XX wieku