31 sierpnia 1935, sobota

Warszawa. W 35 numerze „Pionu ukazuje się druga część eseju Stanisława Ignacego Witkiewicza zatytułowanego Twórczość literacka Brunona Schulza.

Jest to dokończenie tekstu, którego część pierwsza została opublikowana przed tygodniem. Witkacy porusza teraz kwestię stylu autora Sklepów cynamonowych.
Dla Witkacego istotą człowieczeństwa jest pojmowanie Tajemnicy Bytu, Schulz zaś chwyta jej refleksy w dowolnym odcinku codzienności. Ponadto udało mu się zobiektywizować osobisty urok snu i postawić znak równości między normalnością a obłędem. Podkreśla, że Schulz dokonuje stopu obrazów, dźwięków i pojęć, dlatego osiąga efekt Czystej Formy1. Głównym elementem tego stylu jest obraz. Język Schulza jest wybitny: „Zdania jego rozświetlają jak meteory nowe nieznane krainy, tonące zwykle w morzu powszedniości, którym zalani, nie jesteśmy w stanie ich widzieć…”. Słowo dalej już pójść nie może, dalej jest tylko Czysta Sztuka na granicy obłędu, bełkot ekstazy2. (pls)

  • 1
    Czysta Forma – koncepcja artystyczna stworzona przez Stanisława Ignacego Witkiewicza, przeciwstawiająca się zasadom realizmu i wszelkiego życiowego prawdopodobieństwa, ustanawiająca sztukę i filozofię jako źródło przeżyć metafizycznych.
  • 2
    Stanisław Ignacy Witkiewicz, Twórczość literacka Brunona Schulza, „Pion” 1935, nr 35, s. 4–5 (dostępne on-line: http://cyfrowa.chbp.chelm.pl/dlibra/docmetadata?id=9653&from=publication&tab=1). Więcej na ten temat: Andrzej Sulikowski, Twórczość Brunona Schulza w krytyce i badaniach literackich (1934–1976), „Pamiętnik Literacki” 1978, z. 2, s. 264–303; Włodzimierz Bolecki, Witkacy–Schulz, Schulz–Witkacy. Wariacje interpretacyjne, „Pamiętnik Literacki” 1994, z. 1, s. 82–101; Piotr Sitkiewicz, Bruno Schulz i krytycy. Recepcja twórczości Brunona Schulza w latach 1921–1939, Gdańsk 2018.