[15 grudnia] 1938, [czwartek]

Lwów. W 59 numerze „Sygnałów” ukazuje się opowiadanie Brunona Schulza Ojczyzna z dopiskiem „Fragment większej całości”. 

Publikacja jest efektem zaproszenia redakcji skierowanego jeszcze we wrześniu do Schulza, by ten przygotował coś do grudniowego numeru „Sygnałów”*. Pisarz odpowiedział na nie w liście z 24 września 1938 roku: „Bardzo chętnie wezmę udział w numerze grudniowym. Nie wiem jeszcze, co przygotuję, ale pewno coś beletrystycznego. Prześlę w wyznaczonym terminie”1. Po przeszło miesiącu ten „beletrystyczny” tekst trafia do redakcji. Stanowi on – wedle określenia Schulza z załączonego listu – „fragment opowiadania”2. Z kolei pod wydrukowanym w „Sygnałach” tekstem znalazła się informacja: „Fragment większej całości”. Nic jednak nie wiadomo o „całości”, do której należał. Nie był nią zapewne Mesjasz*, którego rzekome fragmenty Schulz drukował wcześniej w czasopismach.
W postaci książkowej opowiadanie po raz pierwszy ukazało się dopiero w 1964 roku w tomie Proza, który w zamierzeniu wydawcy miał stanowić próbę „ukazania możliwie pełnego dorobku pisarskiego”3 Schulza. (sr)

  • 1
    List Brunona Schulza do redakcji „Sygnałów” z 24 września 1938, [w:] Bruno Schulz, Dzieła zebrane, tom 5: Księga listów, zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki, Gdańsk 2016, s. 96.
  • 2
    List Brunona Schulza do redakcji „Sygnałów” z 4 listopada 1938, [w:] ibidem, s. 96.
  • 3
    Nota wydawcy, [w:] Bruno Schulz, Proza, przedmowa Artur Sandauer, oprac. listów Jerzy Ficowski, Kraków 1964, s. 694. Opowiadanie Ojczyzna opublikowano na stronach 431–439.
Bruno Schulz, <i>Ojczyzna</i>, „Sygnały” 1938, nr 59, s. 7
Bruno Schulz, Ojczyzna, „Sygnały” 1938, nr 59, s. 7