Vogel Debora

Filozofka i historyczka sztuki, poetka i prozaiczka pisząca po polsku i w języku jidysz. Przyjaciółka Brunona Schulza.

Urodziła się w 1900 roku w Bursztynie. W okresie I wojny światowej mieszkała w Wiedniu, maturę zdała we Lwowie, gdzie ukończyła także studia filozoficzne, uzyskując tytuł doktora. Po studiach publikowała szkice o sztuce i recenzje wystaw między innymi w „Sygnałach” i „Wiadomościach Literackich”. Podjęła naukę jidysz, a nieco później, z inspiracji Racheli Auerbach*, publikowała w tym języku własne utwory. W latach 1929–1931 była związana z lwowskim pismem literacko-artystycznym „Cusztajer”. W latach trzydziestych wydała w jidysz tomy wierszy Tog-figurn (1930) i Manekinen (1934) oraz tom prozy Akacjes blien (Akacje kwitną, 1935; wersja polska: 1936). Zginęła wraz z mężem, synkiem i matką, zastrzelona przez Niemców w sierpniu 1942 roku podczas akcji likwidacyjnej Żydów lwowskich.
Schulza poznała w 1930 roku w Zakopanem, w kręgu Stanisława Ignacego Witkiewicza. Późniejsza korespondencja pisarza z mieszkającą we Lwowie Vogel była, jak podaje Auerbach, zaczynem Sklepów cynamonowych. Vogel jest autorką dwóch szkiców o twórczości plastycznej Schulza: artykułu opublikowanego w czasopiśmie „Cusztajer” w 1930 roku oraz tekstu, który ukazał się w listopadzie tego roku w szwedzkojęzycznym miesięczniku żydowskim „Judisk Tidskrift”. Schulz zamieścił omówienie książki Vogel Akacje kwitną w „Naszej Opinii” (1936, nr 82). (jk)